Devlet konservatuvarları

Devlet konservatuvarları, Türkiye’de çağdaş evrensel müziğin kuramlan ve icra yöntemleriyle çağdaş sahne sanatlannı öğ­retmek üzere devletçe kurulan öğretim kurumlan.

TBMM ilk olarak 1924’te bir Musiki ve Temsil Akademisi Kanunu kabul etmişse de, yasa Atatürk tarafından yetersiz bulun­muş ve yürürlükten kaldırılmıştı. 1934-35’te dönemin milli eğitim bakanı bir kongre topladı ve bu kongreye Türkiye’nin önde gelen müzikçileri Türkiye’de Devlet Musiki ve Tiyatro Akademisinin Ana Çizgileri baş­lıklı bir rapor sundular. 27 Mart 1935’te, konservatuvarın kuruluşuyla ilgili olarak Alman Besteci Paul Hindemith ile sözleşme yapıldı. Aynı yıl ve ertesi yıl Türkiye’ye gelen Hindemith, Konservatuvar Ana Yönetmeliği’ni hazırladı. Derslere 1 Kasım 1936’da başlandı. Aynı yıl Türkiye’ye gelen Macar Besteci Bela Bartök, A. A. Saygun’ la birlikte Türk halk müziği üzerine incele­meler yaparak bir halk müziği arşivi kurul­masını önerdi.

Gene 1936’da Türkiye’ye getirtilen Alman tiyatro adamı Cari Ebert ve orkestra yönetmeni Dr. Ernst Praetorius aynı yıl konservatuvarda eğitimi yönlendir­diler. 1 Haziran 1940’ta yürürlüğe giren 3829 sayılı yasayla Devlet Konservatuvarı resmî nitelik kazandı. Ankara Konservatuvarı’nın Müzik Bölümü kompozisyon, or­kestra şefliği ve piyano, org ve arp, yaylı çalgılar, üflemeli ve vurmalı çalgılar, şan (opera, koro, konser şarkıcılığı); Temsil Bölümü opera, tiyatro, bale ve reji dalların­dan oluşuyordu. Gene 1940’ta çıkanlan bir yasayla Ankara Devlet Konservatuvan’na bağlı ve bu kurumun öğrenci ve mezunlan-nın tiyatro, bale ve opera alanlarında uygu­lama çalışmaları yapmasını amaçlayan Tat­bikat Sahnesi kuruldu.

Konservatuvar’ın ilk gösterileri aynı yıl gerçekleşti. Tiyatro Bölümü Maurice Mae-terlinck’in Interieur (1894; Evin İçi) ve Moliere’in Les Precieuses ridicules (1659; Gülünç Kibarlar) oyunlannı, Opera Bölü­mü ise 1941’de Mozart’ın Bastien ve Basti-enne operasını sahneledi. İlk mezunlar da 1941’de verildi.

1946’ya değin Cari Ebert’in, 1947’den sonra bir süre Muhsin Ertuğrul’un yönetici­lik ettiği Ankara Devlet Konservatuvan 1982’de Hacettepe Üniversitesi’ne bağlandı.

İstanbul’daki Devlet Konservatuvan, Fuat Koray’ın çabalanyla 1971-72’de Etiler’deki bir ilkokulda çalışmalanna başladı. Daha sonra gelişerek tam örgütlenmiş bir konser­vatuvar durumuna geldi. 1982’de Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakülte-si’ne bağlandı.

İzmir’de 1953’te kurulan Müzik Okulu, 1958’de İzmir Devlet Konservatuvan admı aldı, içinde bir Tiyatro Bölümü de açıldı. 1974’te Yüksek Bölümü çalışmaya başladı. 1982’de Dokuz Eylül Üniversitesi’ne bağlandı.