Nöbetçi Eczaneler
Çocuğa para kavramı nasıl öğretilir?
Çocuğumuza henüz yaşı küçükken para nedir, para ne işe yarar, nasıl kazanılır ve en doğru şekilde nasıl harcamak gerekir gibi soruların cevaplarını açık ve anlaşılır şekilde anlatabilirsek ileriki yaşlarda para konusunda sıkıntı yaşamaktan kurtulabiliriz. Sonuçta çocuğun paranın değerini bilmesi, dürtüsünü kontrol edbilmesi ve parayla ilgili doğru davranışları kazanması yetişkin yaşa geldiğinde onun açısından kritik önem taşır.
Peki çocuklara para kavramını öğretirken nasıl bir yöntem kullanmalı ve hangi sözlerle açıklamalıyız?
Para hepimiz için, karar verme, kendimizi yönetme, dürtülerimizi kontrol etme ve seçenekleri değerlendirme becerilerimizle ilgili bilgi veren bir araç olarak görülür. Çocuklarda ise para dediğimizde harçlıklar, bayram harçlıkları, kumbara gibi kavramlar çağrışım yapmakla birlikte, farklı demografik özelliklere sahip ortamlara da bağlı olarak çok para harcayan, hiç para harcamayan, para kavramını bilen veya geç öğrenen çocuklar vardır. Bu doğrultuda, çocuğa paranın ne olduğunu ve nasıl kullanıldığını öğretmek kişilik gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Çocuk-Ergen Psikoloğu Aynur Sayım, çocuklarda para kavramı hakkında önemli bilgiler veriyor.
ÜÇ-DÖRT YAŞLARINDAN İTİBAREN ÇOCUKLARA PARANIN NE OLDUĞU VE NE İŞE YARADIĞI ÖĞRETİLMELİ
Uzman Psikolog Aynur Sayım, “Üç-dört yaşından itibaren çocuğa paranın ne olduğu, ne işe yaradığı anlatılmalı ve sonraki yaşlarda da paranın miktarı yavaş yavaş öğretilmelidir” diyor. İlkokul birinci sınıftan itibaren para alışverişi sırasındaki ilişkiyi yaşaması ve öğrenmesi açısından, önce günlük harçlıklarla başlayıp sonra iki günlük, üç günlük ve haftalık harçlık vererek elindeki parayı zamana yaymayı öğretmek gerektiğine vurgu yapan Sayım, “Aileyle birlikte çıkılan alışverişlerde çocuğa da sorumluluk vermek suretiyle elindeki parayı hesaplaması öğretilebilir” dedi. Ailelerin bu konuda kendi beklentisini oluşturması gerektiğini, çocuğun ihtiyacı olduğu miktarı belirlemelerini ve bu miktarın ne çok fazlasının ne de azının verilmesini dile getiren Sayım çocuğa ihtiyacından az harçlık vermek bazı davranış sorunlarına yol açabileceği gibi fazla harçlık da dürtülerini bekletmeyi, ertelemeyi öğrenememesine neden olabileceğini belirtti.
ÇOCUKLARA VERİLEN HARÇLIK KENDİLERİNE OLAN GÜVENİ ARTTIRIYOR
Verilen harçlığın, çocuğun kendine olan güvenini artıracağına, sorumluluk almayı öğrenmesine yardımcı olacağına, hesap yapma becerisini geliştirip elindeki parayı idare etme yeteneğini geliştireceğine, ihtiyaç belirlemesi ve planlama konusundaki önemine dikkat çeken Sayım, çocuğun başkalarının emeğine saygı göstermeyi öğreneceğini de vurguladı. “Çocuklar para biriktirmeye özendirilmelidir” diyen Sayım kumbara almanın para biriktirip hedef belirleme konusunda çocuğa yol göstereceğini belirtti.
SÜREKLİ, “PARAM YOK” ŞEKLİNDEKİ SÖYLEMLERDE BULUNMAYIN
Anne ve babanın parayla ilgili tutumlarının ve yaklaşımlarının çocuğa model olacağı yönünde aileleri uyaran Sayım, çocuğun bir şey istemesi durumunda “Param yok” şeklindeki söylemler yerine “Şu an uygun değil. Paramızı diğer ihtiyaçlarımız için kullanacağız” gibi cevaplar vermeleri gerektiğini söyledi. Sayım, “Sürekli ‘Param yok’ diyen ailelerinin çocukları hem parayı doğru kullanmayı öğrenemiyor, hem de maddi durumlarıyla ilgili endişe yaşamaya başlıyor” dedi. “Çocuğu ödüllendirmek ya da cezalandırmak için para kullanılmamalıdır” diyen Sayım, “Ödüller övgü, hediye ya da zaman paylaşımı gibi cezalar da mahrum etme şeklinde düzenlenmelidir” diye açıklıyor.