Ebola Virüsü Nedir, Nasıl Bulaşır, Belirtileri Nelerdir?

Ebola virüsü ile dünya karşı karşıya
WHO yani dünya sağlık örgütü ebola virüsüne karşı savaş başlatırken virüsün tüm dünyayı sarma endişesi var. Peki ebola virüsü bulaşıcı mıdır? Hastalık insanlar arası geçer mi?Ebola virüsü gitgide yaygınlaşırken, hakkında bilinmesi gereken tüm bilgileri sizlerde sunduk. Ebola belirtilerini taşıyıp taşımadığınıza dikkat edin, sağlıkla kalın.
İlk olarak bundan 38 yıl önce, 1976 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde ortaya çıkan,  2013’te tekrar tırmanışa geçen ve şimdilerde hepten dünyanın korkulu rüyası haline gelen Ebola virüsü yayılıyor… Dünya Sağlık Örgütü’nün son verilerine göre Ebola’dan en az 930 kişi hayatını kaybetti.
Peki nedir bu Ebola virüsü, Ebola virüsü nerelerden bulaşır? Ebola virüsünün belirtileri nelerdir? Ebola virüsü nasıl anlaşılır ve Ebola virüsünün tedavisi nasıl olur?
1. Ebola virüsü nedir? Ebola virüsü, insanlarda ve hayvanlarda kanamalı ateş şeklinde ciddi hastalık formlarına yol açan virüstür. Dünya Sağlık Örgütü tarafından 4. Risk Grubu Patojen olarak kabul edilmektedir. Ebola virüsü, ipliksi yapıda, yaklaşık 80 nm boyundadır. Genetik materyali RNA’dan oluşur
Ebola virüsü, ipliksi yapıda, yaklaşık 80 nm boyundadır. Genetik materyali RNA’dan oluşur
2. Nasıl ortaya çıktı? Virüs, ilk olarak 1976 yılında Sudan ve Kongo’daki salgınlarda tespit edildi ve adını Kongo’daki bir nehirden aldı. Virüsün doğal kaynağının Afrika’daki meyve yarasaları olduğu düşünülüyor. Virüslerin varlığı bu yarasaların coğrafi dağılımıyla örtüşüyor.
3. Ebola virüsü nasıl yayılır? Virüsün insanlara nasıl bulaştığı tam olarak bilinmemekle birlikte kaynağın yarasalar olduğu düşünülmektedir. İnsandan insana geçiş çeşitli vücut sıvılarına  (kan, kusmuk, idrar, dışkı, ter) direkt temas ile olmaktadır. Bir kez birisi hastalandığı zaman, virüsü birkaç değişik yol ile diğerlerine bulaştırabilir.
4. Hangi bölgelerde görülüyor? Adını, Afrika’daki bir nehirden  alan hastalık, Liberya Cumhuriyeti, Gine Cumhuriyeti, Sierra Leone Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Gabon, Güney Sudan, Fildişi Sahilleri, Uganda ve Kongo Cumhuriyeti’nde görülüyor.
5. Ebola virüsü’nün belirtileri nelerdir? Ebola virüsüne bağlı meydana gelen kanamalı ateş hastalığı sonucunda bağışıklık sisteminde çökme,  pıhtılaşma fonksiyonunda bozukluk, kaçış sendromu (kanın serum kısmının damar dışına çıkması) ve şok tablosu gelişmektedir. Virüs vücuda girdikten sonra ortalama 5-10 gün içinde hastalık gelişmektedir. Hastalık tipik olarak ani başlangıçlı yüksek ateş, üşüme, titreme ve bitkinlik şeklinde başlamaktadır. Diğer belirtiler şiddetli baş ağrısı, kas ağrısı (özellikle gövde ve sırtta), bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısıdır.
6. Ebola’nın ilerleyen safhalarında neler yaşanıyor? Hastalığın ilerleyen safhalarında, göz, burun, kulak, ağız ve rektumdan kan geliyor ve serum iğnesinin ciltte açtığı deliklerden kan akıyor. Temel olarak  vücuttan dışarı kan akması hastalığın en tanımlayıcı sendromu olarak görülüyor. Hastalığın başlangıç evrelerinde görülen ateş, kusma, ishal zaten başka birçok hastalığın da diğer tanımlayıcı sendromları olarak kabul ediliyor. Çoğu zaman hastalar kanama olduğu zaman Ebola virüsü taşıdıklarını anlayabiliyor ve Ebola virüsü taşıyan insanlar en sonunda çoklu organ yetmezliğinden hayatlarını kaybediyor. Bunun en büyük nedeni Ebola virüsünün vücuttaki beyaz kan hücrelerini hızla yok ederek bağışıklık sistemini çökertmesi ve insan vücudunun virüse karşı savaşamaz hale gelmesi sonucu organların iflas etmesi.
7. Ebola virüsünün tedavisi nasıl olur? Ebola virüsüne bağlı ölüm oranı %50-90 arasında değişmektedir. Bu hastalığın tedavisi için kanıtlanmış, etkili bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak belirli destek tedavileri uygulanmaktadır. Dünyanın önde gelen bağışıklık sistemi uzmanlarından Doktor Anthony Fauci, en geç 2015 sonuna dek ebola virüsüne karşı bir aşı geliştirmeyi umduğunu söyledi.
8. Son Salgın ne kadar tehlikeli? Gine’de ilk kez görülen Ebola virüs daha sonra Sierra Leone ve Liberya’da, büyük kentlerin de dahil olduğu bir coğrafyaya yayıldığı görülüyor. Virüsün etkilediği bir kişinin uçakla Nijerya’ya gitmesinden sonra bu ülke de salgın olan yerler arasına girdi.
Son salgın şimdiye kadar görülen en ölümcül virüsü içeriyor.‘Zaire Ebola Virüsü ‘ adlı virüs, bugüne dek enfekte ettiği insanların yüzde 90’ının hayatını kaybetmesine yol açtı.  Virüs bir kişiyi yaklaşık 3-4 gün içinde öldürebiliyor. Salgının bu denli tehlikeli olmasındaki tek faktör virüsün yapısı da değil. Batı Afrika’da patlak veren ilk büyük Ebola salgın olması nedeniyle, bölgedeki sağlık ekipleri yeterince eğitimli ve deneyimli değil. Dahası, Batı Afrika’da yaşayan insanlar, daha evvel salgına sahne olan Orta Afrika halkına göre daha fazla seyahat ettiğinden virüsün yayılmasına yol açıyor.
9. Kaç kişi hayatını kaybetti? WHO’nun açıklamasında, virüsün tehlikeli bir şekilde yayıldığı kaydedildi. Ebola salgınının başlamasından itibaren Gine’de bin 600 vaka tespit edildiği, Nijerya’dan da ölüm haberinin gelmeye başladığı bildirildi.
Dünya Sağlık Örgütü geçen yıl sonunda başlayan Ebola salgınında bugüne kadar en az 930 kişinin öldüğünü bildirdi.
10. Ebola’nın Türkiye’de görülme olasılığı nedir? Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu, Arfika’da etkili olan “Ebola virüsü” ile ilgili, “Ebola virüsüyle ilgili bizim ülke olarak bir sorunumuz yok. Ancak o ülkelere giden vatandaşlarımıza bilgilendirme, o ülkelerden Türkiye’ye dönüş sonrası takipleriyle ilgili gerek bakanlığımız gerekse de Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğümüz alıyor. Şu anda vatandaşımızı tedirgin edecek en ufak bir sorun söz konusu değil” dedi. Virüs hızla yayılıyor…
Mart ayında Batı Afrika’da Gine’de başlayan ve başka ülkelere de sıçrayan Ebola salgını hızla yayılıyor. Ebola yalnız 2 ile 4 Ağustos arasında 45 can aldı.
TÜRKİYE EBOLA İÇİN NE YAPIYOR?
Ebola salgınında ilk vakanın geçen sene sonunda Gine’de ortaya çıkmasının ardından bu yılın ikinci yarısında bölgede hızla yayılan, Orta ve Batı Afrika’da 4 bin 500’e yakın kişinin ölümüne neden olan, Avrupa ve ABD ‘de vakaların görülmesiyle dünya gündemine taşınan virüs uluslararası alanda alarma geçilmesine yol açtı.
1) İLK KURBAN EMILE
Ebola virüsünün 1976’da keşfedilmesinden bu yana patlak verenlerin en şiddetlisi ve ölümcülü olan bu salgında vaka sayısının geçmiş salgınlarında görülen toplam vaka sayısını aştığı belirtiliyor.  Araştırmacılar, 6 Aralık 2013 tarihinde Gine’nin Meliandou köyünde ölen iki yaşındaki erkek çocuğu Emile’in bu salgının ilk kurbanı olduğunu söylüyor. Emile’in ölümünden sonra annesi, kız kardeşi ve büyükannesi benzer semptomlar göstererek hayatlarını kaybetti, aileyle temas edenler Ebola virüsünü diğer köylere taşıdı.
2) SON SALGIN MART AYINDA BAŞLADI  Uzun bir süre sinsince yayılan virüsle ilgili olarak Gine Sağlık Bakanlığı ilk kez 19 Mart’ta yerel bir salgının ortaya çıktığını kabul etti. Mart ayı sonunda Gine’nin komşusu Liberya ve Sierra Leone’de de şüpheli vakalar görüldü. Gine’de 24 Mart’a kadar 86 vakanın 59’u Ebola virüsünün yol açtığı hastalıktan öldü.  – Dünya Sağlık Örgütü, 31 Mart’ta bölgede 112 Ebola vakasının bulunduğunu, bunlardan 70’inin hayatını kaybettiğini açıkladı. Nisan, mayıs ve haziran ayları, Ebola salgının başta Gine olmak üzere Liberya ve Sierra Leone’de vaka sayısını artırarak yayıldığı dönem oldu.  – Haziran sonunda Nijerya’da, ağustos ayı sonunda da Senegal’de ilk Ebola vakaları resmi makamlarca doğrulandı. Dünya Sağlık Örgütü, ağustos ayında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin Boende bölgesinde Ebola salgının patlak verdiğini açıkladı.
3) EBOLA AVRUPA’DA NASIL YAYILIYOR?  Salgının Avrupa’ya sıçraması yine ağustos ayına denk geldi. Gönüllü olarak Liberya’da çalışan İspanyol Miguel Pajares’in 5 Ağustos’ta Ebola virüsüne yakalandığı doğrulandı. Bir gün sonra İspanya’ya getirilen Pajares 12 Ağustos’ta yaşamını yitirdi.  – Eylülün son yarısında Sierra Leone’de San Juan de Dios hastanesinde çalışan bir diğer İspanyol vatandaşı García Viejo, Ebola tanısıyla İspanya’ya getirildi. Viejo da 25 Eylül’de yaşamını yitirdi.  – Her iki vaka Madrid’de 3. Carlos Hastanesi’nde tedavi altına alınmıştı. 3. Carlos Hastanesi’nde bu hastalarla ilgilenen bir hemşirenin 6 Ekim’de Ebola virüsü taşıdığı açıklandı. Hemşire, Afrika dışında Ebola’nın insandan insana geçtiği ilk vaka oldu. İspanya Sağlık Bakanlığı, sonrasında 10 kişinin karantina altında tutulduğunu açıkladı. 12 Ekim’de hemşirenin durumunun iyiye gittiği belirtildi.  – Ebola’ya yakalandıktan sonra karantina altında tedavi edilmek üzere Avrupa’ya getirilen vakalar da oldu. Sınır Tanımayan Doktorlar örgütü için Liberya’da gönüllü çalışan Fransız sağlık görevlisi, 18 Eylül’de Fransa’ya getirilerek Paris yakınında askeri hastanede tedavi altına alındı ve 4 Ekim’de taburcu edildi.  – Almanya, Hamburg-Eppendorf Tıp Merkezi’nde altı kişilik bir karantina odası oluşturdu. Sierra Leone’de Dünya Sağlık Örgütü için çalışan Senegalli bir epidemiyolojist, 4 Ekim’de buradan taburcu edildi.  – Dünya Sağlık Örgütü, Sierra Leone’de görevli Ugandalı bir doktorun Almanya’da tedavi edilmesini istedi. Almanya’nın bu talebi kabul etmesi üzerine doktor 3 Ekim’de ülkeye getirildi ve Frankfurt’ta tedavi altına alındı.  – Liberya’da BM çalışanı olarak görev yapan Sudanlı bir kişi, 14 Ekim’de Leipzig’de St. Georg Hastanesi’de Ebola’dan öldü ve Almanya topraklarında hastalıktan hayatını kaybeden ilk kişi oldu. Ebola vakalarına ayrıca diğer Avrupa ülkeleri Norveç, İsviçre ve İngiltere’de rastlandı.
4) ABD’DE İLK VAKALAR VE TAHMİNLER
ABD’de ilk Ebola vakası 20 Eylül’de Liberya’dan Dallas’a gelen Thomas Eric Duncan oldu. Duncan, 26 Eylül’de rahatsızlanarak hastaneye gitti ancak doktorlara Batı Afrika’dan geldiğini söylemesine rağmen antibiyotik verilerek eve gönderildi. Duncan, 28 Eylül’de aynı hastaneye ambulansla getirildi ve karantinaya alındı. Duncan, 8 Ekim’de yaşamını yitirdi. Sonrasında ilk vakayla ilgilenen iki sağlık görevlisinin daha Ebola’ya yakalandığı açıklandı.  – Dünya Sağlık Örgütü, son salgında Ebola olduğu saptanan salgın nedeniyle ölenlerin sayısının son alarak 4 bin 447’ye ulaştığını, coğrafi olarak yayılmaya devam eden salgında bugüne kadar 8 bin 914 vakanın teşhis edildiğini, vaka sayısının bu hafta 9 bine çıkabileceğini açıkladı.
5) SEYAHAT KISITLAMALARI VE KARANTİNALAR
6) ULUSLARARASI YARDIMLAR NE DURUMDA?
– Genel Sekreter Ban Ki-mun, Batı Afrika’daki Ebola virüsü için 1 milyar dolar toplaması konusunda çağrıda bulunarak, virüsün vurduğu ülkelerdeki halkın önemli bir direnç gösterdiğini ve ancak yardıma ihtiyaçları olduğunu söyledi.  – Kanada, Ebola krizi ile mücadele eden kuruluşlara destek olmak üzere 30 milyon dolar bağışladığını açıkladı. Sosyal paylaşım sitesi Facebook’un kurucusu ve CEO’su Mark Zuckerberg ve eşi Priscilla Chan’in Ebola salgınıyla mücadele için ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi Vakfı’na 25 milyon dolar bağışta bulunacağı bildirildi.
7) TÜRKİYE’DE DURUM NEDİR?  Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürü Hüsem Hatipoğlu, Batı Afrika’dan gelen vatandaşların 21 gün süreyle gözetim altında tutulduğunu belirtti.  Hatipoğlu, “Ülkemiz adına Sağlık Bakanlığı ve müdürlüğümüzce ciddi önlemler alıyoruz. Batı Afrika bölgesinden gelen vatandaşlarımızın aile hekimlerimizce 21 gün süreyle takibi yapılmaktadır” dedi.