Ekoloji nedir?

Ekoloji canlı varlıklarla çevre (ya­ni canlıların bulundukları ortam) arasındaki ilişkileri inceleyen bir bilimdir. Sözgelimi ormanda bir ağaç­ta yuvalanan şahin yırtıcı bir kuştur, tarla sıçanlarını (küçük kemirgen hayvan) yiyerek beslenir; tarla sıçan­ları ise bitkileri (yonca, ekinler) yer. Demek ki bitkiler olmasa ne tarla sıçanı yaşayabilir, ne de şahin. Bü­tün dünyada durum aynıdır: istisna­sız bütün hayvanlar, dolaylı ya da dolaysız olarak bitkilere bağlıdır.

Değişik görünümlü yerlerde (tund­ra, orman, bozkır, deniz v.b.) yaşa­yan hayvanlar ve bitkiler biyosenoz adı verilen topluluklar meydana geti­rir. Bu toplulukları meydana getiren türler ne kadar çok çeşitli olursa top­luluklar da o kadar kararlı ve den­geli olur; başka bir deyişle bu tür­lerden biri kaybolursa bütün öteki türler bu kayıptan az ya da çok za­rar görür: ağaç kesilirse orada yu­valanmış olan şahin başka bir yuva aramak zorunda kalır; orada sıçan­ların kökü kurumadığına göre bun­lar hızla çoğalmağa başlar ve çevre­deki bitkiler bundan çok zarar görür, çünkü sıçanlar bunları kemirecektir. Ama şahinin yaptığı görevi bu sefer tilki yapacağından bozulan denge ye­niden kurulacaktır.

Ekoloji bize şunu da öğretir: biyo-senozda hiç bir şey kaybolmaz. Tüm canlıların yaşamını sağlamak için dö­küntüler ve artıklar sürekli olarak yeniden kullanılır: ormanlarda kuru­yup dökülen yapraklar, çürüyen dal­lar, hayvan ölüleri ve dışkılar humu­sa dönüşür, bu da başka bitkilerin yaşaması için gerekli elementleri sağ­lar. *Oksijen, *karbon, *azot, *kükürt v.b. böylece gerçek bir dolaşıma ko­yulur.

Uygulamalı ekolojiye «çevrebilim» denir, tnsan da karadaki biyosenozla-rm bir parçasıdır, teknik ilerlemele­re rağmen öbür canlı öğelerden vaz­geçemez.