Emile Durkheim Kimdir ?

15 Nisan 1858 tarihinde dünyaya gelen Emile Durkheim; Loren, Epinal’de hayata gözlerini açmıştır. Yahudi olan Emile Durkheim, Hahambaşı bir adamın oğludur. Felsefe konusunda eğitim aldıktan sonra bir süre felsefe öğretmenliği yapan Durkheim, 1885 yılında Almanya’ya gitmiştir.

Fransa’ya dönüş yaptığı tarihlerde yayımladığı makalelerle birlikte de üzerine büyük ilgi çekmiştir. Bu makalelerden sonra 1887 yılında Bordeaux Üniversitesi’nde öğretmenlik yapmaya başlamıştır. 1893 yılında “Toplumsal İş Bölümü Üzerine” adını verdiği makalesiyle doktorasını tamamlayan Emile Durkheim, 1902 yılında kendi yazdığı konular üzerinde ağırlıklı çalışmaya devam ederek Sorbonne Edebiyat Fakültesi’nde bu araştırma ve çalışmalarına yer vermiştir.

1906 yılında kurumda görevli olan Buisson’un hayatını kaybetmesi üzerine Emile Durkheim onun yerine Sorbonne Eğitim Bilimi profesörlüğüne atanmıştır.

Emile Durkheim’ın tarihteki yeri ve önemi

Emile Durkheim, tarih sürecinde yaşamış çok önemli toplumbilimci ve felsefecilerden bir tanesidir. Toplumbilim konusunu, kendi yarattığı olguları ve kendi mantıksal nedenleriyle ele aldığı bir bilim haline getirmiştir.

Durkheim’ın görüşüne göre; Herbert Spencer’ın biyoloji alanında kendine örnek alıp incelediği olaylar ya da Auguste Comte’un fizik alanında kendine örnek alıp incelediği olaylar aslında tamamen sadece kendi türünden olan olaylar silsilesiyle açıklanabilmekteydi. Yani toplumsal olay denilen durum, bireyden kaynaklı olup ya da bireyin başlatıp bireyin bitirebildiği bir durum değildi.

Tam tersi toplumsal olay durumu onun için bireyi aşan bir süreç olduğundan bireyler toplumsal olaylara anca dışarıdan katılabilmektedir. Ayrıca toplumdaki her birey için, toplumsal olaylara katılmak vazgeçilmez bir sorumluluk halindedir.

Bunun sebebi olarak da Emile Durkheim; toplumsal olayların genel yapıdaki insan ilişkilerini belirleyen ahlaki, hukuk, sanatsal, dinsel, bilimsel, ekonomik ve siyasi olayların bütününü göstermiştir.

Bunun dışında Emile Durkheim, insan oğlunun kendi karakterine özgü bireyselliğini ve topuma ayak uydurmak için kazandığı toplumsal yönünü de belirlemiştir. Onun düşüncesine göre insanlar genel olarak doğru kabul edilmiş fikirleri herhangi bir tartışma içerisine girmeden toplumdan direkt olarak almaktadır, bu aldığı doğrularla da kendi hayatındaki doğrularını; başkalarına olan davranışlarındaki doğrularını, evren ve doğa üzerinde sahip olduğu doğrularını oluşturmaktadır.

Emile Durkheim’ın din sosyolojisine bakışı

Din sosyolojisi kavramlarıyla da çok yakından ilgilenmiş olan Emile Durkheim, bu konuyla alakalı pek çok eser ortaya çıkarmış ve bu eserlerinin çoğu da hali hazırda Türkçe’ye çevrilmiştir. Kendisinin ortaya çıkardığı düşünceye göre Tanrı’nın varlığı ve evrenin varlığı genel kabul edilmiş fikirlerin dışındaydı.

Ona göre evren ve Tanrı, sosyolojik açıdan ve dini açıdan incelendiğinde Tanrı’nın toplumun ta kendisiydi ve bu açıdan da toplumda yer alan deizm, teizm, agnostiklik ve ateizm gibi inançların da Tanrı’nın bir çeşit felsefesi olduğunu söylemekteydi.

Toplumun temel taşı olarak kabul edilen bireyin davranışlarının bu inanç ve çizgilere yön verdiğini ve toplumda bulunan temel ahlak kurallarının, pozitif yaklaşım biçiminin oluşmasına ve ilerlemesine sebep olduğunu düşünüyordu.

Bu bakış açılarıyla kendi döneminde çok fazla tartışmaya ve farklı düşüncelerin oluşmasına yol açan Emile Durkheim, 15 Kasım 1917 günü Paris’te hayata gözlerini yummuştur.