Geçtiğimiz 100 yılda önce genlerin ne olduğunu öğrendik, sonra da bilim insanlarının yaptığı uzun süren detaylı çalışmalar sonucu genlerin hayatımızda çok önemli bir yeri olduğu ve vücudumuzun nasıl şekilleneceğinden tutun davranışlarımızın ve kişiliğimizin nasıl olacağına kadar her alanda oldukça etkili bir rolü olduğunu öğrendik.
Son 10 yılda ise insanın genomu tamamen çözüldü ve genlerin analizi sonucunda elde ettiğimiz bilgileri insanın yararına kullanma yeteneğimiz arttı. Hatta öyle ki artık genetik çözümleme sonucu genlerimize uygun sporu, egzersiz biçimlerini ve beslenme şeklini bile öğrenebilir hale geldik.
Yrd. Doç. Dr. Korkut Ulucan, genlerin sadece hastalıklara değil, günlük hayata etki eden miraslar olduğunu, bu mirasın da kişiyi şekillendiren birimler olduğunu ifade ediyor. Her geçen gün metabolizmamızı kontrol eden genler hakkında yeni bilgiler elde ediliyor.
Genetik testlerle mümkün
Gerek beslenme gerekse sportif faaliyetlerde genlerin etkisi yadsınamaz önemde. Kişinin yatkın olduğu spor alanını saptamak, küçük yaşlarda bazı genetik testlerle mümkün olurken yine aynı tür testle kişilerin fıtness salonlarında çalışacakları programı belirlemek de mümkün olabiliyor.
Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Korkut Ulucan, genlerin sadece hastalıklara değil, günlük hayata etki eden miraslar olduğunu, bu mirasın da kişiyi şekillendiren birimler olduğunu ifade ediyor.
Genetik yapınıza göre beslenin
Günümüzde genetik yapıya göre bireysel beslenme programlarının uygulanabildiğine dikkat çeken Ulucan, besinler ve besinlerin içindeki biyoaktif maddelerin ancak, uygun koşullar altında kendilerinden beklenen etkiyi yapabildiğini vurguluyor.
Eğer D vitamin metabolizmasında rol oynayan genlerimizde herhangi bir sorun varsa uygun alınan dozlar yeterli olmayacak ve beklenen etkiyi gösteremeyecektir diyen Dr. Korkut Ulucan, günümüzde bu tarz sorunların bir kısmını saptayabildiklerini, o kişilerde yeniden bir beslenme programı oluşturabildiklerini ifade ediyor.
Egzersizlerinizi belirleyecek
Ulucan, sportif faaliyetlerin genlerin kontrolünde olduğunu belirtiyor.
“Günümüzde herhangi bir sportif faaliyete yatkın olan bireyler genetik analizler ile erken yaşlarda belirlenebilmekte ve bireylere genetik yapılarına göre antreman programları oluşturulabilmekte. Sporda başarının en önemli parametresi disiplinli çalışmak, ancak uygun şartlarda yapılan çalışmalar çok daha verimli olmaktadır. Böylece bireyler gelişimlerine yön verecek olan uygun çevresel şartları genetik yapıları ile birleştirerek daha etkili ve kısa sürede gelişimlerini tamamlamaktadır. Bireysel antreman programları aynı zamanda vücudun da gereksiz zorlanmalara maruz kalmadan gelişmesini sağlamaktadır.”
Yatkın olduğunuz sporu öğrenebilirsiniz
Genetik uzmanı Dr. Korkut Ulucan fitness salonlarında da uygulamanın mümkün olduğunun altını çiziyor.
“Ülkemizde fitness salonları hızla gelişmekte. Bazı firmalar bu işleri çok daha ciddi ve bilimsel programlar ile yapmakta. Bu tarz salonlarda adaylara spora başlamadan önce yapılabilecek olan ufak bir genetik analiz, nasıl bir çalışma programı uygulanacağı hakkında bilgi verebilmektedir. Bireylere aynı fitness programı uygulansa dahi gelişimleri farklı olacaktır, bu farklılıklar bu bireylerin genetik yapıları ve kendilerine uygulanan programa karşı gösterdikleri dirençtendir. Bu farklılıklar basit, 2-3 genetik parametreye bakılarak en azından yapılarına uygun programlara ulaşmaları konusunda bireylere yardımcı olabilir. Aynı zamanda uygulanacak olan genetik yapılarına göre beslenme programları ile hayat boyu sürdürecekleri sağlıklı yaşam programlarına dönüşebilir.”