Osmanlı Devletinin idari sisteminde yerel kamu hizmeti niteliği taşıyan işlerini yürüten , sanatkar ve sanayicilerin mensup oldukları mesleki teşkilattır.
Osmanlı Devleti sınırları içerisinde hemen hemen her yere ulaşmış lonca teşkilatı, devletin sosyal yapısında büyük bir güç ,düzen, ahlak unsuru olmuştur.Bu teşkilatın bünyesindeki esnaflar,bağlı oldukları lonca heyetinin sıkı denetimi altında idiler.Aynı zamanda devlet tarafından da denetleniyorlardı.Ustalar tarafından üretilen tüm ürünler, kontrol edilirdi.Üretilen malların kalitesi ve fiyatları düzenli olarak denetlenirdi.Mallar, denetlendikten sonra piyasaya sunulurdu.Bozuk ürün satan esnaf , cezalandırılırdı.Düşük kaliteli mallarda yoksullara dağıtılırdı.
Lonca teşkilatının temelinde ,geleneklere bağlılık, el işçiliğine hürmet ve disiplin gibi prensipler bulunuyordu.Esnafın hammaddelerini nereden alacakları, nasıl işleyecekleri gibi konular, loncalar tarafından düzenlenirdi. Lonca üyeleri arasındaki eşitliği bozmamak teşkilatın önemli bir ilkesiydi.Aynı esnaf gurubunun bağlı olduğu loncaların içinde rekabet yasaklanmıştı.Lonca teşkilatı, kaynak israfı , karaborsa ve fahiş fiyat politikasına engel oluyordu.Bu şekilde tüketici de korunuyordu.
Esnaf birliklerinin hiyerarşik bir yapı sergileyerek gruplaşmasından doğan lonca teşkilatı, aynı zamanda sivil toplum örgütü özellikleri de taşıyordu.Loncalar sayesinde esnaf , idarede söz sahibi oluyordu.Teşkilatın üyeleri, her türlü ölüm ve kazaya karşı aileleri ile birlikte sigortalanırdı.Dükkan açacak olup da yatırım için kaynak bulamayan esnafa, lonca teşkilatı sermaye verir, dükkan bulurdu.Üyelerinden yoksul ve hasta olanlara yardım edilir,cenazeleri kaldırılır, evlenmek isteyenler evlendirilirdi.
Osmanlının son dönemlerinde , sanayileşme hareketlerinin ve fabrikalaşmanın başlaması ile el sanatları önemini kaybetmişti.Lonca teşkilatı ,1913 yılında İttihat ve Terakki Partisi tarafından kaldırıldı.