MÜFESSİR NEDİR?

Kur’an ayetleri üzerinde yorum yapmanın ilk olarak peygamber Muhammed ve okuma yazma bilen sahabiler tarafından başlatıldığı ifade edilir. Tefsirciler faaliyetlerini başlangıç emri olarak kabul ettikleri şu ayete dayandırırlar;

“Vaktiyle Allah, kitap verilen okur yazarlardan: «Andolsun ki, onu insanlara anlatacaksınız ve gizlemeyeceksiniz.» diye söz almıştı. Derken onlar, onu arkalarına atıp az bir para karşılığında sattılar.” (Ali İmran, 187)

İslam’ın Arap coğrafyası’ndan Arap olmayan topluluklara ulaşmasıyla tefsirin önemi de arttı ve gelişimi hızlandı. Bu dönem müfessirlerine Selman-ı Farisi örnek gösterilebilir. Selman, aslen İranlı olmasına rağmen peygamber toplumu içinde bulunmuş, İslamı kabul etmiş ve İranlılar’ın İslamı kabul etmesiyle onlara hem fetva vermiş hem de Kur’an ayetlerini açıklamıştır.

Sahabeler devri müfessirleri genel olarak tefsiri bizzat peygamberin açıklamalarıyla yaparken, ardından gelen tabiin devri müfessirleri bunları rivayet ederek tefsir yapmışlardır, daha sonra buna ‘rivayet tefsiri’ denmiştir. Sonraki devirlerde ise müfessir kendi şahsi bilgileriyle de tefsir yapmaya başlamıştır ki buna da ‘dirayet tefsiri’ ve ‘iş’ari tefsir’ denmektedir.