Nöbetçi Eczaneler
Paulownia, dünyanın en hızlı büyüyen ağacıdır.Bu ağaç 2000 yıl öncesinden beri Çin’de yetiştirilmektedir. Kerestesi çok kalitelidir.
Hatta Japonya’da, üzerine en kolay yazı yazılan kereste olduğu için kartvizit olarak kullanılmaktadır.
Kendine en yakın ağaçtan 6 kat fazla oksijen üretir.
Yaprakları hayvan yemi olur. Kuru yapraklarda yaklaşık %16 protein vardır.
Çiçekleri bol ve nektarlıdır. Bal üretiminde kullanılır.
Dökülen yaprakları toprağı organik maddelerce zenginleştirir.
İzmir Fuarında bir Paulownia (3 yaşında- Nisan 2003)
Nerelerde yetişir?
Aldığımız bilgilere göre, Stockholm’de bir deneme yapılmış ve ağaç orada da yaşamış. Ancak ağaçta hızlı bir büyümeyi beklemek için Akdeniz, Ege ve tropikal iklimin uygun olduğunu söyleyebiliriz. Buna rağmen diğer iklim koşullarında da kavaktan hem üretilen kereste miktarı, hem de kalitesi olarak daha üstündür. Ayrıca belirtmek gerekir ki daha yavaş büyüyen ağaçların kereste kalitesi daha iyidir. Bu sebeple Anadolu şartlarında bu ağacı yetiştirmek, kavağa göre daha avantajlıdır.
Paulownia, 0-2000 rakım ve -28, +50C sıcaklık dereceleri arasında yetişebilen; kış aylarında yaprakların döken; 1,5 – 2m. kök derinliğinde saçak ve kazık kökleri bulunan; bahar dikimi yapıldığında ilk dikim yılında 5-6m.boy, 30-35cm. gövde çevresi oluşturabilen; çok çeşitli amaçlarla yetiştirilen bir ağaçtır.
(Not: 2000 m ve civarı yüksekliklerde verilen sıcaklık dereceleri ekvatoral iklim için geçerlidir. Ülkemiz şartlarında bu yükseklikte dayanabileceği sıcaklık + 2 C’dir. -bu hususta verdiği bilgilerden ötürü Can Acar’a teşekkür ederiz-)
Yetişeceği arazide taban suyunun 1,5-2 m.’nin üzerinde olmaması gerekir. Bu bir bataklık ağacı değildir. Bol su ve güneş ile hızlı gelişir.
Şu an dünyada 17 milyon dönüm arazi üzerine paulownia ekilidir. Çünkü bu ağaç dönüme en fazla gelir getiren bitkidir. Eskiden Çin’de bir çocuk doğunca kapının önüne 3 adet paulownia dikilirmiş. Çocuk büyüyüp evleneceği zaman bu ağaçlar kesilip satılırmış. Hem kız hem de oğlan için toplam 6 ağaç parası ile düğün masrafları fazlasıyla karşılandığı gibi evin içi de döşenirmiş. Bu durum ilginç gelse de bugün bile geçerliliğini korumaktadır. Gelin basit bir hesap yapalım:
Çocuklar 20 yaşında evlendi diyelim.
1 paulownia 20 yılda 3-5 m3 kereste üretir. 3 m3 ürettiğini farzedelim.
Paulownia kerestesi m3 satış fiyatı 100-500 $ arası değişmektedir. 100 $ diyelim.
1 ağaç 3 m3 x 3 ağaç x 2 çocuk = 18 m3
18 m3 x 100 dolar = 1800 $
Bugünkü dolar kuru (16 Mayıs 2003) 1 500 000 TL. x 1800 = 2 700 000 000 TL.
En kötü koşullarda elinize geçecek para budur.
Bu sebeple en azından insanlar bahçelerine zevk için de olsa bu ağacı dikmeliler. Büyüdüğü süre boyunca da Nisan, Mayıs, Haziran aylarında bu ağaç mor çiçeklerle kaplanır ve çok güzel bir görüntü sergiler.
Büyüme hızı inanılmazdır. Akdeniz koşullarında 5-10 cm. boyunda Nisan ayında dikilen fideler, 133 gün içerisinde 5 metre boya ulaşır.
Akdeniz Bölgesinde 4 yılda 1m3 kereste verebilirken rakımı yüksek bölgelerde 5-6 senede 1m3 kereste oluşturabilecektir. Fakat bu kereste hızlı büyüyen ağacın kerestesine oranla daha kaliteli olacaktır.
4 yıl sonunda ağaçlarınızı hasat ettiğinizde, toprakta kalan kökten yeni filizler çıkacak bu filizlerden daha kaliteli kereste verebilecek ve daha hızlı büyüyecek ağaçlar elde edeceksiniz. Tek bir kökten 50 yıl boyunca yaklaşık 8 defa kereste almak mümkündür.
3 Yıllık Ağaçlar – 11 metre
PAULOWNİA TÜRLERİNİN TÜRKİYE’YE ADAPTASYONU ve TANITILMASI ARAŞTIRMA PROJESİNİN İLK DEĞERLENDİRME RAPORU
Dünya Bankasınca desteklenen “Tarımsal Araştırma Projesi” (TARP) kapsamında hazırlanan ve Türkiye’de uygulanacak ormancılık araştırmalarına temel olan Araştırma Master Planı”nda öncelikli Araştırma Program ve Projeleri arasında belirtilen “Bazı Paulownia Türlerinin Türkiye’ye Adaptasyonu ve Yaygınlaştırılması” adlı projeye 1998 yılında başlanmıştır. Projenin amacı Türkiye’de hangi şartlarda Paulownia ile endüstriyel odun üretimi yapılabileceğinin belirlenmesi ve yerli orman endüstrisinde ne derecede kullanılabileceğinin belirlenmesidir.
Proje kapsamında, Paulownia’nın anavatanı Çin Halk Cumhuriyeti’nde bulunan Çin Ormancılık Akademisi ve Pekin Ormancılık Üniversitesi ile yapılan bilimsel işbirliği sonucunda ülkemize uyum göstermesi mümkün olan türlere ve bu türlerin orijinlerine ait tohum materyali temin edilerek çalışmalara başlanmıştır.
Paulownia cinsinin P. tomentosa, P. elongata ve P. fortunei türlerine ait toplam 19 orijin ve bir Paulownia melezine ait tohumlardan elde edilen fidanlarla öncelikle İzmir-Torbalı Orman Fidanlığı’nda bir Gen Bankası ve Ege, Akdeniz, Karadeniz, Marmara ve GAP bölgelerinin 7 farklı ekolojik yöresinde istatistik değerlendirmelere uygun denemeler kurulmuştur. Bu denemelerde yapılan gözlemlerle elde edilen veriler değerlendirilmektedir.
Deneme alanlarının ilk aşama değerlendirmesine göre Paulownia ülkemiz şartlarında kereste elde etmek amacıyla yetiştirilmesi belli şartlarda mümkün görülmektedir. Bununla birlikte Paulownia’nın ekolojik isteklerinin ülkemizde tam olarak karşılayacak yetişme alanı bulunmadığı belirlenmiştir.
Paulownia anavatanı Çin’de yıllık 500-900 mm yağış alan bölgelerde yayılış göstermekte, fakat bu yağışın % 80’i vejetasyon döneminde gerçekleşmektedir. Killi – kumlu, derin, direnajı iyi ve alüviyal toprakları tercih eden Paulownia toprak reaksiyonunun (pH) 5-8,5 olduğu topraklarda yetişebilmektedir.
Deneme alanlarının kurulduğu bölgelerde yıllık yağış miktarları Paulownia için uygun olmasına karşılık vejetasyon dönemindeki yağışın yıllık yağışa oranı % 17-47 arasında değişmektedir. Ayrıca vejetasyon döneminde uygun ortalama sıcaklık Akdeniz Bölgesinde altı, Karadeniz Bölgesinde beş aydır. Deneme alanlarında toprak tipi birbirine benzer olmakla birlikte topraktaki kil oranının artmasıyla fidanların yaşama oranları düşmekte, çap ve boy gelişmeleri azalmaktadır.
Toprak ve iklim koşullarındaki yetersizliklerin yanısıra Paulownia fidanlarının ilk iki yılda yoğun bakıma gereksinimleri vardır. İlk yıl dikimden önce toprak işlemesi yapılmalı, en az 1 m derinliğinde açılan dikim çukurlarına fidanlar yeterli gübre ile birlikte dikilmelidir. Dikim tekniği diğer orman ağacı fidanlarından farklıdır. Ayrıca fidanların sulamasında karık sistemi uygulanmaktadır. Fidanlar 2 gövde yaşına ulaşana kadar rüzgar, hayvan ve insan zararlarına karşı hassastır. 2-5 yaşları arasındaki bireylerde don, rüzgar kırıkları, güneş yanıkları ve toprak drenajındaki sorunlara bağlı olan mantar zararı sonucu ölümler görülmüştür.
Budamalarda anavatanında uygulanan tekniklerle iki yaşlı bireylerde yapılan budama yeterli olurken ülkemizde her yıl budama yapılması gerekmektedir. Kaliteli kereste elde edilmesi için gövdenin budaksız olması istendiğinden Paulownia yetiştiriciliğinde budama işlemleri uygun aralıklarla ve yetiştirme süresince yapılması gerekecektir.
Ülkemizde en iyi çap ve boy gelişmesi kıyı Akdeniz Bölgesindeki alüvyal topraklara sahip tarım alanlarında kurulan deneme alanlarımızda görülmüştür. Beş yıllık yağış ortalaması 690 mm, yıllık yağışın % 34 ü vejetasyon süresinde olan bir bölgede kurulan deneme alanında beşinci yıl sonunda en fazla P. fortunei türünün Zhejiang-Lin’an orijininde 21 cm ortalama çap ve P. fortunei türünün Guangxi-Guilin orijininde10,8 m ortalama boy elde edilebilmiştir. Aynı bölgede yer alan beş yıllık yağış ortalaması 1232 mm, yıllık yağışın % 17 si vejetasyon süresinde olan bir yörede kurulan bir diğer deneme alanında beşinci yıl sonunda Anhui-Tongling orijinli P. fortunei 14,6 cm ortalama çap ve P. fortunei türünün Guizhou-Xinren orijininde 8,7 m ortalama boy elde edilebilmiştir.
Ege Bölgesinde 658 mm yıllık yağış alan ve bu yağışın % 17 sinin vejetasyon mevsiminde olan yörede kurulan denemede beş yıl sonunda P. tomentosa’nın Anhui-Tongling orijininde 15,6 cm ortalama çap, ortalama boy ise P.tomentosa’nın Shangdong-Chenwu orijininde 7,0 m olarak belirlenmiştir. GAP, Marmara ve Karadeniz Bölgelerinde kurulan denemelerde yaşama oranları düşük olduğundan Paulownia için bir değerlendirme yapılamamıştır.
Buna göre endüstriyel odun üretimi için gerekli olan 30-40 cm çap ve asgari 3-5 m boylu gövde elde edilebilmesi için Paulownia’nın beş yıllık idare süresi yetersizdir. Kerestelik odun elde edilmesi için hedeflenen idare süresinin belirlenebilmesi için mevcut deneme alanlarının daha uzun süre takip edilmesi gerekmektedir.
Ülkemizin yerli türlerinden kavakta aynı koşullarda daha yüksek odun hammaddesi elde edilebilmektedir. Özellikle Akdeniz Bölgesinde benzer koşullarda okaliptüsten alınacak verim daha fazladır. Kavak ülkemizde her yörede yetiştirilebilen bir tür ve pazar fiyatının belli olması nedeniyle üreticiler için öncelikle önerilmeli, Akdeniz bölgesinde yapılacak endüstriyel odun üretiminde okaliptüste ikinci derecede öneriler arasında yer almalıdır. Paulownia’nın odunu yerli odun endüstrisi tarafından henüz kullanılmadığından ülkemizde pazar fiyatı oluşmamıştır. Paulownia yetiştiriciliği pazar fiyatı oluşana kadar olan süreçte üreticilerce tarla sınırlarında, kanal boylarında galeri ağaçlandırmalarında, sınırlı olarak da tarımsal ürünlerle birlikte yapılmalıdır.
Dikim ve bakım masraflarının fazla olmasının yanısıra en küçük bir hatalı uygulamada fidan kayıplarının mümkün olması ve dış etkenlere karşı diğer türlerimizden kavak ve okaliptüse göre çok daha fazla hassas olması üreticilerce göz önünde bulundurulması gerekir.
Dünyadaki iklim değişiklikleri nedeniyle son yıllarda giderek azalan yıllık yağış miktarı dikkate alındığında tarım alanlarında vejetasyon süresince mutlaka sulanarak yapılması gereken Paulownia yetiştiriciliğinde ileriki yıllarda beklenen odun üretimi elde edilemeyebilir.Kaynak : tarimsal.com
Not:Yayını verdim ama, ‘Orman Yüksek Mühendisi ve Ağaçlandırma konusunda uzun yıllar çalışmış’ birisi olarak kendi fikrimi söylemeden geçemeyeceğim.
Türkiye şartları için makalede yazanlara çok güvenmeyin. Yetişme istekleri bakımından ağacın anavatanı olan Çin ile Türkkiye arasında büyük farklılaklar mevcut olup Paolownia ile ağaçlandırma yatırımına girmeniz durumunda Çin deki başarıyı görememe ihtimaliniz yüksek.