Romantizm Nedir?

Romantizm hakkında bilgi. Romantizm akımının edebiyat, mimarlık, resim ve heykel sanatlarına etkileri ve önde gelen romantizm sanatçıları ve eserleri hakkında bilgiler.

Klasizm’e tepki olarak doğmuş edebiyat akımı. Fikri zemini XVIII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren hazırlanmaya başlanır. Hazırlayıcılarının başında dâ romantik kelimesini ilk defa kullanan J.J. Raus-seau gelir. XVIII. yüzyılın sonunda ve XIX. yüzyılın ilk yıllarında Almanya’da Goethe, Schiller, Schlegel kardeşler, Heine vb. İngiltere’de Lord Byron, Shelley, Keats gibi şâir ve edibler Kiasizm’in katı prensiplerine karşı romantik özellikler taşıyan eserler yazarlar. Mme de Stael’in Almanya Üzerine (1810) adlı eseriyle romantik hareket Fransa’ya sıçrar ve bu ülkede kısa zamanda Kiasizm’in bütün katı prensiplerini reddeden ve kıran bir hareket haline gelir. Nihayet 1827’de Victor Hugo Cromwelı adlı tiyatro eserinin manifesto mahiyetindeki önsözünde Roman-tizm’in kaidelerini tayin eder ve Romantizm asırlarca değişmez prensipier etrafında devam eden Klasizm karşısında güçlü bir edebî akım olarak varlığını kabul ettirir,

1830 yılında Harnani piyesinin oynanması üzerine romantiklerle klasik edebiyat taraftarları arasında başlayan edebiyat tarihine Harnani Savaşı adlı ile geçen mücadele sonunda, romantikler Klasizm’e karşı kesin zafer kazanırlar. Hugcfdan başka Chateaubriand, Lamartine, Musset, Alfred de Vigny gibi yazar ve şairlerin tesiriyle Romantizm kısa sürede bütün Avrupa’ya yayılır. Romantizm hakimiyetini 1840’dan sonra zayıflamakla birlikte, 1850 yılına kadar sürdürdü.

Bu tarihten sonra edebiyatta yeni temayüller görülür. Sanatkârlar bu temayüllere ayak uydururlar. Esasen Romantizm1 in içinde de 1830’iardan sonra iki ana temayül belirmiştir.

1. Sanat sanat içindir.
2. Sanat toplum içindir. (Sosyal Romantizm).

Romantik sanatkarların çoğu Sosyal Romantizme göredir. Romantizm ‘in sanat görüşü giderek Parnas ekolü haline dönüşür. 1850’den sonra da Sosyal Romantizmden Realizm ve Natüralizm doğar.

Romantizm, Hugo’nun deyişi ile sanatta hürlüğe dayanır. Kiasizm’in sanatkârı şekil, muhteva ve düşünce tarzı bakımından bir takım aşılmaz prensibler karşısında bırakan anlayışına karşı bir isyan şeklinde ortaya çıkar.

Romantizm ‘in tesiri ile meydana getirilen edebî eserlerde başlıca şu özellikler görülür.

1. Klasik edebiyatın şekle ve muhtevaya ait bütün kaideleri kırılmıştır.
2. Klasizm’in, insanın duygu ve hayallerini kontrol altında tutan akılcı tutumuna karşı ölçü tanımayan şahsi duygu ve heyecanlar ön plana çıkar.
3. Edebî eserde belli bazı konuların işlenmesi yerine insan ve toplum hayatı ile ilgili her şey esas konu olabilir. Dram ile trajedinin, gülünç ile acıklının bir arada olabileceği savunulur.
4. Sanatkârlar, eserlerinde Kendi şahsiyetlerini gizlemezler. Aksine işledikleri olaylar karşısında şahsî duygu ve düşüncelerini daima ön planda tutarlar. Eserlerde Ben’in hakim unsur olması eser kahramanı ile sanatkârın çoğu zaman birleşmesine yol açmıştır.
5. Romantizm ‘de tabiat edebî esere girer ve önemli bir yer tutar. Tabiat sanatkâr için tükenmez bir ilham kaynağı ve eser kahramanı için de sığınacak yegâne yerdir.

Tabiata gidiş, romantiklerde yeni bir din anlayışı getirdi. Onlar için tabiat adeta “Tanrı’nın Ülkesi” oldu.

6. Romantikler, millî ve mahallî hayatın anlatılmasına önem verdiler. Klasizm^ in alışılmış ve değişmez tipleri yerine ferdiyete dayanan yeni toplumun içinde yü Tütebilecek şahsiyetler meydana getirdiler.
7. Eserlerde millî duyguların işlenmesi ön plana çıkar.
8. Millî tarihe dönülür. Tarihten alınan olay ve kahramanlarda mâzi yüceltilir. Mâzi çoğunlukla hasret duygusu ile dile getirilir. Tarih kuru bir bilgi olmaktan çıkar, yaşanılan bir duygu halini alır.
9. Din duygusu önemlidir. Eski Yunan ve Latin mitolojisi yerine Hristiyanlığın mucizeleri ve millî destan ve efsaneler ya motif ya da başlı başına konu olarak eserlerde işlenir.
10. Romantiklerin vazgeçemediği önemli bir tem de aşk temidir.

Romantik edebiyatta bilhassa şiir, tiyatro, roman, deneme, gezi, tenkit ve tarih türleri önemli gelişme kaydetmiştir. Bu akımla bir milletin millî tiyatrosu meydana gelmiştir. Klasizm’in üç birlik prensibi (zaman – mekan – vak’a da birlik) terkedilmiş, sadece vak’ada birlik muhafaza edilmiştir. Oynanmak için değil okunmak için eserler yazılmıştır.

Romantizm sadece edebiyat değil, bütün güzel sanat dallarında tesirini göstermiştir.

Edebiyatımızda Tanzimat sonrası şahsiyetleri üzerinde bilhassa Fransız romantik ekolünün ve özellikle Hugo’nun ve Lamartine’nin tesiri vardır. N.Kemal, Hamid, R M. Ekrem ilk Türk romantikleridir.