Nöbetçi Eczaneler
Yerel ve Ulusal Saat nedir, Zaman farkı nasıl oluşur, Saat dilimleri hakkında bilgi.
Dünya kendi ekseni çevresinde saat yelkovanının hareketinin ters yönünde (Batı’dan Doğu’ya doğru) 360 derecelik bir hareketle döner.
Dünyanın bu hareketi 24.00 saat sürer. Aynı meridyen üzerinde bulunan noktalar arasında saat farkı bulunmaz. Fakat bir paralel dairesi üzerinde sıralanan noktalar, önce en doğudakinden başlamak üzere güneşin karşısından sıra ile geçerler. Buna göre, doğu-batı doğrultusunda birbirine en yakın noktalar arasında az da olsa saat farkı vardır (15 derecede 1 saat, 1 derecede 4 saat dakikası, 1 dakikalık yayda 4 saat saniyesi).
Böylece büyük bir şehrin doğu ve batı semtleri arasında bile, saniyelik de olsa saat farkının bulunduğu bir gerçektir. Buna mahalli ya da yerel saat denir. Buna göre mesela, Türkiye’nin en batı noktalarından biri olan Bozcaada’da (26 derece doğu meridyeni) saat: 12.00 iken, doğuda Iğdır yakınlarında (44 derece doğu meridyeni) saat: 13.12 olacaktır.'(44-26=18 derece, 18×4=72 dakika 72_60=01 saat 12 dakika, doğuya doğru ileri saat olduğundan 12.00 + 01.12=13.12 olur) Eğer dünyada mahalli saatler kullanılsa idi, insanların zamanla ilgili bağlantılarında içinden çıkılmaz karışıklıklar olurdu. Zira mahalli saatte esas güneşin zahiri (gerçekte olmayan) hareketidir.
Güneş’in bir yerin meridyeninden geçtiği (yahut güneş o yerin ufku üzerinde en yüksek noktaya ulaştığı ve gölgelerin o gün için en kısa düştüğü) an saat tam 12.00 sayılır. Mahalli saatlerin kullanma güçlüğü nedeniyle XIX. yy. ‘da tren ulaşımının yavaş yavaş gelişmesi sonucu milli saat kullanılmaya başlandı. Millî saate esas, devlet merkezine ait mahallî saatin, o devletin hudutları içindeki her noktada uygulanmasıdır. Devlet hudutları içindeki saatler devlet merkezi meridyenine göre ayarlandı. Bu sırada yurdumuzda da milli saat uygulandı. O zamanki başşehir olan İstanbul’un (Ayasofya Camii’nin üzerinden geçmekte olan meridyen esas olarak alındı) mahallî saati bütün yurdun saati olarak kabul edildi.
Milletlerarası haberleşme ve ulaşım gelişip hızlandıkça milli saatlerin kullanılma pratikliği de azalmaya başladı. Saatler yeni baştan ele alındı ve milletlerarası saat kullanımına karar verildi. Tarih değiştirme çizgisi esas alınarak bu meridyenin devamı olan meridyen bulundu. Bu meridyen Londra yakınlarındaki Greenwich rasathanesinin üstünden geçmekte olan meridyen idi. Bu orta meridyene başlangıç meridyeni, 0 (sıfır) meridyeni dendi. Bu meridyenin doğusunda ve batısında 7 derece 30 dakikalık meridyenler alınarak 15 derecelik bir dilim içine giren memleketlerin her noktasında Green-wich saatinin aynen kabul edilmesi kararlaştırıldı. Bu esasa göre dünya 15 derecelik 24 saat dilimine ayrılmış oldu. Bu suretle, aynı dilim içinde bulunan memleket saatlerinin aynı ayarı göstermesi ve dilimlerin birinden ötekine geçerken, bu geçiş doğuya doğru ise bir saat ileri, batıya doğru ise bir saat geri alınması esası kabul edildi.
Bu 24 saat dilime saat dilimleri adı verildi. Bu dilimler sıfırdan 23’e kadar numaralanmıştır. Sıfır numaralı dilimin saatine Greenvvich saati derler ki bütün dilimler için esas ayar budur. Bu saat milletlerarası ilişkilerde G.M.T. (Greenvvich Mean Time) harfleri ile gösterilir. Avrupa; Sıfır numaralı saat dilimiyle bu dilimin doğusundaki birinci, ikinci saat dilimlerine ve kısmen de üçüncü saat dilimine girer. (Sıfır numaralı Greenvvich saat dilimine Batı Avrupa saat dilimi, 1 numaralı saat dilimine Orta Avrupa saat dilimi, 2 numaralı saat dilimine de Doğu Avrupa saat dilimi denir.) Türkiye’nin batı yarısı 2, doğu tarafları ise 3 numaralı saat dilimleri üzerine düştüğü halde bütün yurtta 2 numaralı dilimin saati kullanılır O da Greenvvich ayarından 2 saat ileridir. Türkiye’nin tam saat ayarı İzmit meridyeni dediğimiz 30;derece doğu meridyeninden alınmaktadır. ABD, Kanada, Sovyetler Birliği, Brezilya gibi doğu-batı, batı-doğu yönlerinde çok geniş olan memleketlerde tek saat kullanılamayacağından bu memleketler birkaç saat dilimine ayrılmışlardır. Mesela; Sovyetler Birliği kabaca 30-180 derece doğu meridyenleri arasında yer almaktadır. Böylece 10 saat dilimi kullanılır. ABD kabaca 70-120 derece batı meridyenleri arasında yer almaktadır. Böylece 3 saat dilimi kullanılır. Keza Brezilya’da 35-75 derece batı meridyenleri arasında 3 saat dilimi kullanılır.