Stockholm Sendromu

Stockholm sendromu nedir?

Stockholm sendromu, kişinin başka bir kişi tarafından kaçırılmasından sonra aralarında oluşan diyaloğun süreç içerisinde duygusal bir bağa dönüşmesi durumudur. Stockholm sendromu adını da bu durum ilk olarak Stockholm şehrinde yaşandığı için oradan almıştır. Bu tip olaylarda rehineler bir süre sonra savunma mekanizmalarının yönünü değiştirip kendilerini rehin alan kişi ya da kişilerin tarafına geçmekte ve onların düşüncelerini savunmaya başlamaktadırlar. Öncelikleri kendileri değil aksine karşı taraf olur. Bu psikolojik olarak sözlü ve fiziksel şiddet görmenin bir sonucu olarak kendini tam olarak korku kaynağıyla özdeşleştirmesi ve o an o konumda olmasının sebeplerini tamamen görmezden gelmesiyle ilişkilendirilir. Bilinçaltı olarak bu durum bir hayatta kalma stratejisi olarak da adlandırılabilir ancak Stockholm sendromu yaşayan kişi bu durumu asla bu şekilde kabul etmez.

Stockholm sendromunun ortaya çıkışı

Stockholm sendromu ilk olarak 1973 senesinde vuku bulmuştur. O dönemlerde KreditBanken adlı bir bankayı soymaya çalışan soyguncu, 6 gün boyunca bir kadın çalışanı içeride rehin tutmuştur. 6. gün polis müdahalesi başladığında ise kadın tamamen soyguncunun yanında yer almış, ona zarar gelmemesi için elinden geleni yapmış hatta mahkemeye çıkarıldıklarında soyguncuyu savunmuştur. Ve hatta olay öyle bir raddeye gelmiştir ki rehine olarak tutulan kadın dışarıdaki hayatına kavuştuğunda nişanlısını terk edip onu rehin alan kişinin hapisten çıkmasını beklemiştir, hapisten çıktığı zamana gelindiğinde de onunla evlenmiştir.

Stockholm sendromunu tetikleyen unsurlar

Hayati tehlike içerisinde bulunma

Bulunduğu yerden kaçamama( ya da öyle düşünme)

Dış dünyayla ilişiği koparma

Saldırganın davranışlarındaki tutarsızlık

Dünyada Stockholm sendromu örnekleri

1973 yılında yaşanan ilk örneğinden sonra 1974 yılında da Patty Hearst isimli milyoner bir genç kadın teröristler tarafından kaçırıldı. Kaçırıldıktan 2 ay sonra o teröristlerle birlikte bir banka soygununa karıştı. Kadının avukatları Patty Hearst’ın Stockholm sendromu geçirdiğini söyleseler dahi bu savunma kabul görmedi ve genç kadın hapis cezasına mahkum edildi. 2001 yılına gelindiğinde Yvonne Ridley adlı İngiliz bir gazeteci, Afganistan’dayken Taliban örgütü tarafından kaçırıldı. Kaçırılmasının ilk 2 haftasında kesinlikle hiçbir şey yemeyen, kimseyle konuşmayan ve sürekli etrafındakilerle kavga eden Yvonne Ridley, serbest bırakıldı ancak Taliban’ın onu serbest bırakmak için tek şartı İslam dinini öğrenmesiydi. Ridley serbest bırakıldıktan sonra gerçekten Müslümanlık diniyle ilgilenmeye başladı ve 2003 senesinde Müslüman oldu. Bu şekilde verebileceğimiz canlı örneklerin haricinde bu konunun işlendiği bir çok örneklemeler de bulunmaktadır. Örneğin; G. Orwell’in ”1984” romanında baş karakter kendisini kaçıran kişiye aşık olmaktadır. ”King Kong” isimli sinema filminde başroldeki kız kendisini kötülerden kurtaran King Kong isimli gorili sever. ”Güzel ve Çirkin”, ”Testere”, ”The Collector” ve ”The Sleeper” gibi örneklendirebileceğimiz pek çok filmde konu olarak Stockholm sendromu işlenmiştir. Türk sinema tarihine de bakıldığında konuyla alakalı pek çok filmin çekildiği görülmektedir. ”Gırgır Ali”, ”Deniz Yıldızı” ve ”Fırtına” filmleri, ”Vahşi Gelin” ve ”Yaban” filmleri Stockholm sendromunun işlendiği filmlere güzel birer örnektirler.

Stockholm sendromu tedavisi

Stockholm sendromu kişilerde oluşan ciddi bir rahatsızlıktır ve bu rahatsızlığın tedavi aşamaları şu şekilde ilerler;

Kişinin bizzat Stockholm sendromu yaşayan bir vaka olduğunu kabul etmesi / uzmanlar tarafından kabul ettirilmesi

Psikoterapi tedavisi

Karşı tarafa bir anda oluşan sevgilin ve özgüvenin psikolojik olarak kırılması ve gerçeklerin gün yüzüne çıkarılması

Travma terapisi seansları (ilk olarak güvenli bir ortam oluşturma, olayların yeniden hatırlatılıp kişiye yaşadıklarının gerçek yüzünün gösterilmesi, ruh halinin normale döndürülüp kişinin normal yaşantısına dönmesini sağlama ve sonraki süreçte sürekli dayanışma terapileri)