Olay ve olgu kavramından önce tarihi tanımlamak gerekirse geçmişte yaşanmış olan olaylar veya bunlara ait belgeler tarih olarak adlandırılmaktadır. Yunanca İstoria, İstorien kelimesinden gelen Latince; Historia, İtalyanca: Storia, Fransızca: Historie, İngilizce:History, Almanca: Historie kelimeleri tarih anlamındadır.1
Tarih, Yunanlılar tarafından geçmiş zamana dayalı olarak tanık olunan bir olayı bildirme haber verme manasında kullanılmış olup insani toplumsal olayları aktarma kaydetme yoluyla edinilen bilgi anlamına gelmektedir.
Özetle Tarih; geçmişteki olayları, yer,zaman ve failleri göstererek kaynaklara dayalı olarak
sebep ve sonuç ilişkisi içerisinde inceleyen bilim dalıdır.
Olgu, olayların dayandığı sebep veyahut bu sebeplerin yol açtığı sonuç olarak tanımlanırken olay ise ortaya çıkan, oluşan durum, ilgi çeken veya çekebilecek nitelikte olan her türlü iş, hadise, vaka şeklinde tanımlanmaktadır.
Tanımlardan da anlaşıldığı üzere olgu yoruma açık iken olay nesnel olup doğrudan olanın ifadesidir.
Olay, insanları ilgilendiren, sosyal, siyasal ve dînî alanlarda meydana gelen, başlangıcı ve bitişi beli olan gelişmedir.
Olgu, aynı özellikteki tarihi olayları kapsayan ve belli bir süreci ifade eden genel bir kavramdır.
Tarihi Olay; Kısa sürede olup biten işlerdir. – Tarihi Olgu; uzun bir zaman diliminde oluşan durumlardır.2
Tarihi Olayların başlangıç ve bitiş tarihleri bellidir. – Olgu ise genellilik ve süreklilik gösterir.
Her tarihi olayın meydana geldiği bir yer ve zaman dilimi vardır. – Olgu olaya göre daha soyut ve geneldir. Belli bir yer ve zaman söz konusu değildir.
Tarihsel olay ve olguya örnekler ile tarihsel olay ve olgu arasındaki fark, olay ve olgu nasıl ayrılır sorusu yanıt bulurken olay ve olgu kavramlarının karşılaştırılması daha kolay yapılabilecektir:
Olay > Anadolu’nun Türkler tarafından fethi
Olgu > Anadolu’nun Türkleşmesi
Olay > Amerika’nın keşfi
Olgu > Sömürgeciliğin başlaması
Olay >Talas Savaşı
Olgu >Türklerin Müslüman olması
Olay >İstanbul’un Fethi
Olgu >İstanbul’un Türk şehri olması
Olay >Atatürk’ün çeşitli alanlarda inkılâplar yapması
Olgu >Türkiye’nin çağdaşlaşması
Olay >Matbanın bulunması
Olgu >Yazılan yazıların çoğalması,dağıtılması