Top Nasıl Zıplar

Bir topun davranışlarını, top havadan yere dik atıldığında ne olduğunu, anlamaya çalışarak inceleyelim. Fizikte “serbest düşme” denilen bu atış biçiminde, yere düşen topun, bir kuvvet etkisiyle çarptığı bölüm yassılaşır. Bu yassılaşma, çarpma sırasında, topun vuruşuna karşı oluşan, yerin itme kuvvetini dengeler. Tabii bu çarpma, topun içindeki hava basıncınının dağılımını, düşme yönünün aksine bir yönde değiştirir ve topun yeniden yükselmesine yani zıplamasına neden olur.
Topun, uygun bir şişkinlikte olması önemli. Zaten, sönük bir topun zıplamadığını, iyi bilirsiniz. Bu da bize, topun esnekliğinin yani, zıplamanın belirleyicisinin, topun üretiminde kullanılan malzeme değil, topun içine sıkıştırılan havanın miktarı olduğunu gösterir…
Futbolun ilk çağlarda farklı isim ve yöntemlerle oynandığı ve her toplumun kendine ait kurallarını oluşturduğunu biliyoruz.
 Daha ilk çağlardan itibaren top oyunları oynayan halklar kendi olanaklarıyla oyun toplarını icat etmişler ve büyük ölçüde içlerini doldurdukları malzemeyi hayvan derilerinden kaplayarak sunmuşlardır.
Çin’de askeri talimat amacıyla ortaya çıkan ve FIFA tarafından da futbolun ilk formu olarak kabul gören “Cuju”da toplar kıl ve tüyle doldurulmuş deriden yapılmaktaydı. Bu oyunun bir benzeri olan veJaponya’da vuku bulan “Kemari” isimli oyunda kullanılan top ise bundan biraz daha farklıydı. Geyik derisinden yapılan toplar yaklaşık 20 cm çapında ve 100-120 gram ağırlığında idi. Antik Yunan’da ortaya çıkan “Episkiros” ve bundan esinlenerek Roma İmparatorluğu’nda oynanan “Harpastum” oyunlarında ise domuz bağırsağından yapılan toplar icat etmişlerdir. Orta Asya’da ise bunlardan farklı olarak, yine futbola benzer bir oyun olan “Tekmük”te ise toplar oval kalıplara dökülen kurşun kitlesinin üzerine keçi kılı veya keçe sarılmak suretiyle yapılmıştır. Zamanla değişikliğe uğramış ve daha yumuşak cisimden yapılan toplar tercih edilmiştir. Bunun için de içi hava ile doldurulmuş ve yuvarlanmış kuzu tulumlarının kullanıldığı Kaşgarlı Mahmut’un eserinde de yer almıştır.
Futbol topları hem icat edildikleri ülkelerin kültürünü yansıtmış hem de toplara verilen isimlerin anlamlarıyla bu durum desteklenmiştir. Ayrıca modern zamanlardan itibaren dünya kupalarında kullanılan toplardan görüyoruz ki topun ismiyle kupanın nerede olduğunu belirtilmekte ve kelime anlamlarıyla da o ülkelerin futbol maçı için verdikleri mesaj anlaşılabilmektedir. Ve son olarak buna en güzel örnek ise 2006 Almanya Dünya Kupası’nda kullanılan “Teamgeist” isimli top olup, anlamı “Takım Ruhu” dur.