TOPRAK TEKSTÜRÜ (TOPRAK BÜNYESİ)

TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYE)

Bir toprak kütlesi içerisindeki bireysel taneciklerin yüzde oranları.
Kum, silt ve kilin nispi miktarları
Toprak taneleri: Primer ve sekonder (kümeler),
Primer toprak taneleri: Birbirine yapışmamış kum, silt, kil parçacıkları,
Sekonder toprak taneleri: Primer tanelerin çeşitli bağlayıcı maddelerle bağlanması (toprak doğal kümesi-ped, toprak işleme sonucu oluşan kümeler-kesek)
Primer tanelerin
2 mmden büyük olanlar Çakıl ve Taş (İSKELET)
2 mmden küçük olanlar: Kum, silt, kil (TOPRAK FRAKSİYONU)

Mineral parçacığın çapı küçüldükçe, 1 g toprakta bulunan miktar ve yüzey alanları artar
(besin madde ve su tutma gücü artar)
Parçacık büyüklüğü ile yüzey alanı arasında önemli ilişki

HAFİF BÜNYELİ TOPRAKLAR

· Kum gibi iri parçacıklardan oluşan topraklar
· Su tutma kapasiteleri düşük, sızdırma kapasiteleri yüksek.

AĞIR BÜNYELİ TOPRAKLAR

· Kil gibi küçük parçacıklardan oluşan topraklar,
· Su tutma kapasiteleri yüksek, sızdırma kapasiteleri düşük.
· Plastiklik ve yapışkanlık fazla (işlenmeleri güç).

MEKANİK ANALİZ

Toprağı fraksiyonlarına ayırma yüzde oranlarını tespit etme işlemi.
Analizde mutlaka,
OM (yapıştırıcı), -Hidrojen peroksit ile uzaklaştırma
Serbest demir ve alüminyum oksit (yapıştırıcı),
Ca, Mg gibi iyonlar (kümeleşme yapan) uzaklaştırılmalı – seyreltik asitlerle yıkama veya disperse edici sodyum hidroksit, sodyum hekzameta fosfat vs maddeler

DİSPERSİYON: Toprak agregatlarının kum, silt ve kil parçacıklarına ayrılması.

MEKANİK ANALİZ YÖNTEMLERİ:
· Çökeltme,
· Hidrometre
· Pipet,
· Kühn,
· Sürükleme.

Eleme, 50 μm’e kadar
l Çöktürme
– Hidrometre yöntemi
– Pipet yöntemi

Hidrometre yöntemi
l %5 lik toprak-su solüsyonunu iyice çalkalayın l 40. sn de hidrometre ile yoğunluk (I.okuma) ve sıcaklık okuyun. %Kil+Silt= (Düzeltilmiş 40. sn okuması/ FKT)x100

• 2. saatte hidrometre ile yoğunluk (II.okuma) ve sıcaklık okuyun. % Kil = (Düzeltilmiş 2h okuması /FKT) x 100
• % silt %Silt= 100 – [(% kum) + (% kil)] Hidrometre yöntemi

Toprak Bünye Sınıfları
• Kum
• Tınlı kum
• Kumlu tın
• Tın
• Siltli tın
• Silt
• Kumlu killi tın
• Killi tın
• Siltli killi tın
• Kumlu kil
• Siltli kil
• Kil

USDA ( ABD Tarım Bakanlığı)

2	1	0,5	0,25	0,1	0,05	0,002
çok kaba kum	Kaba kum	orta kum	ince kum	çok ince kum	silt	kil

IUSS ( Uluslararası Toprak Bilimi Birliği)

2,0	0,2	0,02	0,002
Kaba kum	İnce kum	Silt	Kil

Toprak Bünyesi İle Önemli Toprak Özellikleri Arasındaki İlişki

İnce Bünyeli Topraklar (Ağır-Killi Topraklar)	Orta Bünyeli Topraklar (Tınlı)	Kaba Bünyeli Topraklar (Kaba Kumlu Topraklar)
Su Tutma Kapasitesi Büyük	Tarım arazileri olarak en elverişli topraklardır. Fiziksel ve kimyasal özellikleri, kültürel önlemlerle her iki tarafa doğru değiştirilebilir.	Su Tutma Kapasitesi Düşük
Su Geçirgenliği Kötü		Su Geçirgenliği İyi
Çok Bağlı ( Kompakt) Çok Az Yıkanır		Az Bağlı (Teksel) Çok Kolay Yıkanır
Bitki Besin Maddesi Zengin Kimyasal Özellikleri İyi		Bitki Besin Maddesi Fakir Kimyasal Özellikleri Kötü
Fiziksel Özellikleri Kötü Geç Isınır, Geç Tava Gelinir, İşlenmesi Güç		Fiziksel Özellikleri Kötü Erken Isınır, Erken Tava Gelir, İşlenmesi Kolay
Mutlak çayır ve mer’a arazileridir. Kimyasal özellikleri iyi, fiziksel özellikleri kötü olan arazilerdir.		Mutlak orman arazileridir. Fiziksel özellikleri iyi, kimyasal özellikleri kötü olan topraklardır.

Elle Tekstür Tayini

Toprak tekstürünün tayini laboratuar şartlarında yapılır ancak arazi şartlarında hemen teşhis yapmak gerekebilir.

Bu amaçla bir miktar toprak orta derecede nem düzeyine getirilip, daha sonra baş ve işaret parmakları arasında ovulur.

Bu ovma sırasında kum zımpara etkisi yapar. Şekillenmez ve eli kirletmez.

Silt elde kadife hissi verir az şekillenir

Kil ise sabun hissi verir, yapışır ve şekillenir. Tamamen uygulamayı yapan kişinin tecrübesine bağlı olarak eldeki toprağın yaklaşık olarak kumlu mu, tınlı mı yoksa killi mi olduğu kestirilebilir.

Tekstür

KİL, plastik ve iyi şekil alma özelliğine sahiptir ve elde iyi şekil alabilen sakız hissi bırakır.

SİLT, fraksiyonu yumuşaktır, elde unsu ve kadife hissi bırakır.

KUM fraksiyonu taneli ve pürüzlüdür, elde zımpara hissi bırakır. Kum miktarını daha sağlıklı

tahmin etmek için toprak örneği daha fazla sulandırılır.

Sonuçta toprağın TEKSTÜR ÜÇGENİ’ndeki tekstür sınıfı belirlenir.